Decision analysis geeft inzicht in de vraag of procederen een goede investering is

Met decision analysis vertaal je de juridische kansen van een zaak in een financiële analyse van de voor- en nadelen. CPO-docenten Rein Philips en Amaury de Bruijn nemen u mee in deze methode.

Philips: “Als jurist ben je opgeleid om verschillende juridische oplossingen te identificeren en te analyseren. Je hebt alleen niet de vaardigheden geleerd om daarvan de financiële vertaalslag te maken voor iemand die moet beslissen over de vraag of procederen een goede investering is. Met decision analysis vertaal je de juridische kansen van een zaak in een financiële analyse van de voor- en nadelen.”

Het nut van decision analysis

Philips: “Een juridische kwestie gaat altijd over iets dat inherent onzeker is. Je hebt het over de kansen over wat de uitkomst is als je een bepaalde stap zet. De methode van decision analysis leg je in feite over die afzonderlijke stappen vast in een proces. Je kwantificeert je inschattingen waardoor je een berekening kunt maken. Dat leidt tot een kansgewogen waardering van die zaak met al de onzekerheden. Met de uitkomst kun je bijvoorbeeld een kosten- batenanalyse maken van een procedure maar ook van bepaalde strategische afwegingen zoals het beproeven van mediation, het inlassen van een getuigenverhoor of het laten opstellen van een deskundigenrapport. Ook kun je de uitkomst vergelijken met een schikkingsvoorstel dat je hebt gekregen. Dat is het nut van decision analysis. Het is ook zeer geschikt voor mediation omdat je met de decision analysis je BAZO goed kunt onderbouwen; het beste alternatief zonder overeenkomst.”

Basis voor financiële beslissingen

De Bruijn: “Ik ben bedrijfsjurist en gespecialiseerd in claims. Vanuit mijn rol moet ik de business adviseren of het de moeite waard is om te procederen over een claim. Behalve door het maken van een puur juridische inschatting had ik geen goede methode om dat te doen. Decision analysis is de gestructureerde methode om die financiële beslissing te kunnen maken. Je kunt daarmee ook beter inzichtelijk maken hoe je tot je advies komt. De meeste mensen die ik adviseer, zijn geen juristen. Zij gaan ervan uit dat ik een goede juridische inschatting kan maken, voor hen is het vooral van belang om te weten hoe het financiële plaatje eruitziet en wat je inschatting daarvan is.”

Objectieve benadering

Philips: “Met decision analysis voorkom je dat je te snel met je onderbuikgevoelens mee redeneert. Stel, je analyseert een zaak en constateert dat er vier juridische hobbels zijn om die zaak te winnen. Het is uiteraard niet zeker dat jullie al die hobbels kunnen nemen, maar jouw oordeel is dat de kans wel groot is. Onderaan de streep zou je dan tot de conclusie kunnen komen dat het een kansrijke zaak is. Met decision analysis bekijk je dit op een andere manier. Iedere hobbel is namelijk een voorwaarde voor succes. Dat betekent dat je de kans dat je elke hobbel wint met elkaar moet vermenigvuldigen om tot de uiteindelijke kans te komen dat je een toewijzend vonnis krijgt. Dus als je voor elke juridische hobbel inschat dat je 80% kans hebt om die te nemen, dan kom je uiteindelijk toch op minder dan 50% kans dat je de zaak wint.

In de praktijk gebeurt het veel dat je de kansen van een zaak onderschat of overschat als je op je gevoel afgaat. In plaats van bezig zijn met de vraag wie er gelijk heeft, dwingt decision analysis je om objectief in kaart te brengen wat de kans is dat een derde, de rechter of een arbiter, jou of jouw cliënt gelijk geeft. Door dit duidelijk weer te geven, krijgt de cliënt een reëel beeld van de kansen en de risico’s van een procedure. Want som jij in een lange notitie juridische hobbels op die moeten worden genomen maar sluit je af met de conclusie dat het een verdedigbare zaak is, dan is het nog maar de vraag of je cliënt begrijpt dat hij volgens jou misschien 50% of meer kans heeft om te verliezen. Het is overigens ook onder advocaten geen uitgemaakte zaak wat ‘verdedigbaar’ of een ‘goede kans van slagen’ eigenlijk betekent. Stel dat je ‘verdedigbaar’ vertaalt naar een kans van slagen van 40%, dan is er dus 60% kans dat de cliënt zijn hele investering verliest als hij de zaak begint. Dat is een hele andere conclusie.”

Financiële invalshoek

De Bruijn: “In de praktijk merk ik dat het zeer gewaardeerd wordt als ik bij mijn juridisch advies een rapport meestuur waarin ik decision analysis heb toegepast. Het laat zien dat je niet alleen vanuit een puur juridische invalshoek naar een claim kunt kijken, maar ook vanuit een financiële invalshoek, de taal van de financieel directeur. Met zo’n advies kan hij of zij veel meer dan met een doorwrocht juridisch memo, waarvan die waarschijnlijk alleen de conclusie zal bekijken. Je rapport waarin je decision analysis hebt toegepast, is een extra advies bij je juridische advies. De andere stappen heb je namelijk wel nodig om goed te kunnen adviseren. Je moet de juridisch hobbels kennen om die te kunnen wegen.”

Breed toepasbaar

Philips: “Decision analysis kun je in feite voor elke beslissing gebruiken. Je kunt niet voorspellen wat er gaat gebeuren, maar als je eenmaal leert denken in kansen en risico’s, kun je voor verschillende scenario’s beredeneren wat de kans op succes is. In de masterclass ‘Decision Analysis in Litigation: procederen of schikken?’ bespreken we aan de hand van verschillende casus hoe je decision analysis kunt toepassen.”

De Bruijn: “Het toepassen van decision analysis hoeft overigens niet veel tijd te kosten. Het kan in Excel, maar er zijn ook speciale programma’s voor. Je kunt het in een half uur doen, maar het hangt natuurlijk wel af van de complexiteit van de claim. Binnen mijn organisatie passen we het toe bij claims boven de miljoen euro, maar je kunt het uiteraard ook op minder grote zaken toepassen.”